„Rz” czy „ż”? To pytanie które nurtuje nas niemal każdego dnia. Co ciekawe bardzo często popełniamy w tej kwestii sporo błędów, głównie przez to, że uczymy się na pamięć kilkunastu regułek, które przez liczne uproszczenia nie do końca są prawdziwe. Zacznijmy jednak od początku:
Podstawową zasadą jest wymienność „ż” na litery g, dz, h, s, z oraz ź, np.:
- książka – księga
- pieniężna – pieniądz
- pobłażać – błahy
- wyżej – wysoko
- wymaż – wymazać
- zamrożony – mroźny
Ż piszemy także po literach l, ł, n, r, zarówno na początku jak i w środku wyrazu, np.
- odwilż
- małżowina
- oranżada
- rżeć
Wyjątek: współrządzenie, półrzadki
Warto też zapamiętać, że pisownia „ż” z zakończeniem -że, -ż obowiązuje w partykułach i spójnikach takich jak:
jakże, także, cóż, czyż, gdyż
Uwaga, nie myl partykuł z innymi wyrazami!
Często także litera „ż” występuje w słowach obcego pochodzenia, np.: prodiż, sondaż, wizaż. Najczęściej takie słowa będą zakończone na -aż, -eż, albo będą miały literę „ż” po samogłosce.
Pamiętaj jednak, że zasada z końcówkami -aż i -eż obowiązuje tylko w zapożyczeniach z innych języków! Zdarza się, że korzystając z różnych opracowań autorzy podają końcówki -aż i -eż jako regułę do zapamiętania, po czym uczniowie popełniają bardzo proste błędy w wyrazach typu kolejarz, malarz, bierz itd. Jeżeli masz wątpliwości co do pochodzenia i pisowni, zawsze staraj się najpierw korzystać z podstawowych zasad pisowni rz i ż.